Coelho viết Nhà giả kim chỉ trong vòng hai tuần vào năm 1987. Ông giải thích rằng mình có thể viết với tốc độ nhanh như vậy vì câu chuyện "đã được viết sẵn trong tâm hồn của ông".[2]

Chủ đề chính của tác phẩm là về việc tìm kiếm số phận của con người, mặc dù theo New York Times, Nhà giả kim thiên về tính "tự lực (self-help) hơn là văn học".[3] Lời khuyên dành cho Santiago rằng "khi bạn thực sự muốn điều gì, cả vũ trụ sẽ ban cho những sự giúp đỡ để điều ước đó thành hiện thực" là cốt lõi triết lý, mô-típ chủ đạo xuyên suốt câu chuyện.[4]

Nhà giả kim được phát hành bởi lần đầu bởi Rocco,[5] một nhà xuất bản ít người biết đến của Brazil. Mặc dù bán rất chạy, nhưng nhà xuất bản sau một năm đã quyết định trả lại bản quyền cho Coelho.[6] Để phục hồi sau "thất bại" này, Coelho lên đường rời Rio de Janeiro với vợ và dành 40 ngày ở sa mạc Mojave. Trở về sau chuyến du ngoạn, Coelho quyết định bản thân phải tiếp tục đấu tranh[6] và "thực sự tin rằng đây là một cuốn sách tuyệt vời - và ông phải thử mọi cơ hội có thể."[2]